tefsiri ne kohen e HAVARIXHËve

HAVARIXHËT

Pas vrasjes së Osmanit r.a., shumica e muslimanëve e pranuan për halif Aliun r.a.. Mirëpo, me këtë nuk qenë të kënaqur disa nga ashabët, si : Muaviu, Talha dhe Zubejri, të cilët nuk iu nënshtruan Aliut r.a., para se ky t’i gjente dhe t’i dënonte vrasësit e Osmanit r.a.

Me zhvillimin e ngjarjeve, mosmarrëveshjet në mes këtyre as’habëve dhe Aliut r.a arritën kulminacionin me luftën në Siffin, në të cilën Aliu r.a. ishte në prag të fitores kundër Muaviut, por Amr ibn Asi bëri një hile-mashtrim duke vënë mbi majat e shtizave mus-hafet...

Për ta shmangur gjakderdhjen e mëtutjeshme në mes të muslimanëve, dikush propozoi një arbitrazh në mes dy ushtrive, të cilin Aliu r.a. e pranoi menjëherë, ngase nuk e shihte të arsyeshme që gjaku i muslimanëve të derdhej kot.

Mirëpo, pranimi i arbitrazhit nga ana e Aliut, futi plasaritjet e para në ushtrinë e tij, ngase disa nga simpatizuesit e Aliut konsideruan se ai gaboi kur e pranoi arbitrazhin, madje ata shkuan deri aty sa të akuzonin Aliun r.a. për kufër. Ata, madje sa herë që e shihnin Aliun, ngrinin zërat e tyre dhe thërrisnin: “La hukme il-la Allah - Nuk ka gjykim pos gjykimit të Allahut”

Pas një kohe, ata që gjykuan me kufër për Aliun, dolën nga radhët e tij dhe u vendosën në fshatin Haruraë afër Kufës. Në krye të tyre ishte Abdullah bin Vehb er-Rrasibiu. Për shkak se u larguan, ata u quajtën - HAVARIXH - të dalë, të larguar.

Nuk vonoi shumë dhe në mes tyre e Aliut u zhvilluan beteja të përgjakshme, në të cilat Aliu r.a. doli ngadhënjimtar, por nuk arriti ta shkatërronte plotësisht këtë fraksion. Ata pas një kohe, nëpërmjet Abdurrahman bin Melxhemit, arritën të bënin atentat mbi Aliun r.a. dhe ta vrisnin.[1]

Parimet kryesore të havarixhëve

Parimet kryesore të Havarixhëve janë:

1. Sundimi (hilafeti) i Ebu Bekrit dhe Omerit r.a. është i vlefshëm, ashtu siç e pranojnë sundimin e Osmanit r.a. në fillim, mirëpo, sipas tyre, Osmani do të duhej të izolohej dhe të mënjanohej atëherë kur e ndryshoi rrugën e dy të parëve dhe i solli në postet udhëheqëse të afërmit e tij!

2. E pranojnë si të vlefshëm sundimin e Aliut r.a. deri në momentin e arbitrazhit të tij me Muaviun, pas të cilit arbitrazh, sipas tyre, Aliu bëri kufër, e me të edhe të gjithë ata që pranuan këtë gjykim. Po ashtu i fusin në kufër edhe ata që morën pjesë në luftën e ashtuquajtur “lufta rreth devesë”, pastaj dy ndërmjetësuesit e arbitrazhit dhe të gjithë ata që u pajtuan me rezultatin e tij.

3. Halifi duhet të zgjidhet në mënyrë të lirë prej muslimanëve, qoftë ai që duhet të zgjidhet të jetë kurejsh apo rob i zi. Imami (prijësi) nuk bën të abdikojë kurrsesi nga froni pasi të ketë marrë më parë pëlqimin e masës së gjerë popullore. Njëkohësisht imami duhet t’u përmbahet me përpikëri dispozitave të Sheriatit islam, se përndryshe është detyrim për muslimanët mënjanimi i tij nga froni.

4. Puna sipas dispozitave të Sheriatit është pjesë e pandashme e imanit. Secili që kundërshton këto ligje të Allahut, është kafir-pabesimtar, ndërsa të gjitha mëkatet, pa dallim, janë të mëdha, e ai që nuk pendohet prej tyre -vdes si kafir!

5. Është detyrim mosnjohja dhe luftimi kundër sundimtarit tiran.[2]

Grupet dhe nënfraksionet e havarixhëve

Me kalimin e kohës, havarixhët u përçanë dhe u ndanë në disa grupe dhe nënfraksione, prej të cilave më të njohurat janë: ”El Ezarikah”, “En Nexhdat”, “Es Saferije” dhe “El Ibadije”. Ky fraksion i fundit është më i afërti me parimet e “Ehli Sunneh vel xhema’ah”

Secili grup prej havarixhëve ka mendimet, parimet dhe qëndrimet e veta lidhur me tefsirin e Kur’anit të famshëm.

Është interesant se havarixhët nuk u thelluan aq në kuptimet e ajeteve kuranore, por u përqendruan vetëm në kuptimet e tyre sipërfaqësore, sa për t’i arsyetuar mendimet dhe veprimet e tyre.

Ata në këtë aspekt shkuan shumë larg, saqë në radhët e kafirave i futën të gjithë mëkatarët - pa dallim.!!!

Komentimet e tyre të cekëta, që herë-herë kalojnë në marrëzi, i ka demaskuar më së miri Ibnu ebil Hadid në librin e tij “Sherh Nehxhul Belagah”.

Ja disa prej këtyre komentimeve të tyre devijuese dhe banale.

P.sh., kur ata komentojnë ajetin 97 të kaptinës “Ali Imran”:

وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنْ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنْ الْعَالَمِينَ
“Për hir të Allahut, vizita e shtëpisë (Qabesë) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi tek ajo, e kush nuk e beson (nuk e viziton), Allahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që e bëjnë) njerëzit” thonë se ai që e lë dhe nuk e kryen detyrimin e pestë islam-Haxhin, është kafir !!! Kjo vërtet nuk do koment!

Pastaj për ajetet 102-105 të kaptinës “El-Mu’minun”:

فَمَنْ ثقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَأُوْلَئِكَ هُمْ الْمُفْلِحُونَ وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُوْلَئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ فِي جَهَنَّمَ خَالِدُونَ تَلْفَحُ وُجُوهَهُمْ النَّارُ وَهُمْ فِيهَا كَالِحُون أَلَمْ تَكُنْ آيَاتِي تُتْلَى عَلَيْكُمْ فَكُنتُمْ بِهَا تُكَذِّبُونَ

“E kujt i peshojnë më rëndë peshojat (veprat e mira), ata janë të shpëtuarit, ndërsa atyre që u peshojnë lehtë peshojat (veprat e mira), ata janë që humbën vetveten dhe janë në Xhehennem përgjithmonë. Zjarri do t’ua djegë atyre fytyrat dhe do t’u duken të shëmtuara brenda tij. (atyre u thuhet) A nuk u janë lexuar juve ajetet e Mia; e ju nuk i besuat ato(por i përgënjeshtruat)?”,

thonë se Vetë Allahu xh.sh. e ka potencuar se gënjeshtarët janë kafira, pasi veprat e tyre janë të shëmtuara![3]

Në realitet havarixhët e keqinterpretuan këtë ajet kuranor ngase këtu është fjala ekskluzivisht për kafirat e jo për besimtarët mëkatarë. Ata u munduan t’i ndryshojnë kuptimin këtij ajeti dhe t’ua përshtatin mendimeve të fraksionit të tyre!

Që absurdi të jetë edhe më i madh, kur i komentojnë ajetet 26 dhe 27 të kaptinës Nuh:

وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لاَ تَذَرْ عَلَى الأَرْضِ مِنْ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبَادَكَ وَلاَ يَلِدُوا إلاّ فَاجِرًا كَفَّارًا

“E Nuhu tha:”O Zoti im, mos lër mbi tokë asnjë nga jobesimtarët, sepse, nëse Ti i lë ata, do t’i humbin robërit e Tu dhe prej tyre nuk lind tjetër, vetëm të prishur dhe jobesimtarë!”

ata thonë: “edhe fëmijët e porsalindur të fasikëve, dhe ata që ende nuk kanë lindur, janë po ashtu fasikë dhe lejohet mbytja e tyre në rast lufte” !!![4]

Kur havarixhët e komentojnë sipërfaqësisht ajetin 10 të kaptinës En Nisaë:

إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا

“Ata që hanë pa të drejtë pasurinë e jetimëve, në të vërtetë ata hanë atë që mbush barkun e tyre zjarr dhe do të futen në zjarrin e Xhehennemit.”

thonë: “Nëse dikush ha prej pasurisë së jetimit edhe një pjesë shumë të vockël, do të hyjë në zjarr të Xhehennemit, ndërsa, nëse dikush e mbyt jetimin apo e pret atë copa-copa, nuk ka kurrfarë përgjegjësie dhe nuk hyn në Xhehennem, ngase Allahu nuk e ka cekur një gjë të tillë në Kur’an”!!!

Shikoni çfarë absurdi, çfarë anomalie dhe çfarë bastardhimi i fjalës hyjnore të Allahut xh.sh.!

Disa prej grupeve ekstreme të cilat i përmend Bagdadiu në veprën e tij “El Ferk bejnel firek”, siç janë “Mejmunitë” - një prej grupeve më ekstreme havarixhe, ai i radhit në grupet apo fraksionet joislame.Të tillët gjatë komentimeve të disa ajeteve lancuan disa ide të marra, absurde dhe jologjike, p.sh. kur thonë se lejohet martesa me bijat e fëmijëve (djalit dhe vajzës) dhe me bijat e djemve të vëllezërve dhe motrave, ngase, sipas tyre, këto Allahu xh.sh. nuk i ka cekur fare në Kur’an në ajetin e ndalesave martesore!!![5]

Dhe pastaj për ajetin 38 të kaptinës El Maide:

وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا جَزَاءً بِمَا كَسَبَا نَكَالاً مِنْ اللَّهِ

“Vjedhësit dhe vjedhëses preniu duart, si shpagim i veprës që bënë, (kjo masë është) dënim nga Allahu...”

thonë se vjedhësit i duhet prerë dora edhe nëse ka vjedhur pak!!!

Nga dispozitat e jurisprudencës islame-Fikhut dihen fare qartë rregullat se vjedhja deri në ç’masë kushtëzon prerjen, prandaj komentimi i tillë i ajeteve në mënyrë sipërfaqësore, na jep të kuptojmë se havarixhët as që e lodhën mendjen e tyre për t’u thelluar në dispozitat që nxirren prej ajeteve kuranore, gjë që nuk përkon absolutisht me porositë dhe mesazhet hyjnore të librit të Allahut-Kur’anit.

Qëndrimi i havarixhëve ndaj synnetit dhe ixhmait
Havarixhët që me komentimet e tyre flagrante dhe sipërfaqësore të ajeteve kuranore, futën vetën në radhët e të humburve, futën duart e tyre edhe në Synnetin e Resulullahut s.a.v.s. duke sajuar dhe trilluar hadithe apokrife, vetëm e vetëm për t’i arsyetuar dhe për të vërtetuar mendimet dhe qëndrimet e tyre!

Një shembull i tillë është edhe hadithi i sajuar prej tyre: “Ju (ymmeti im) do të përçaheni pas meje. Çka t’ju vijë prej meje, krahasojeni me Librin e Allahut, e çka nuk përputhet (prej fjalëve të mia) me Kur’anin, ajo nuk është prej meje”!!![6]

Abdurrahman El Mehdiu thotë se havarixhët dhe zendikët e trilluan këtë hadith për të futur krimbin e dyshimit në mesin e muslimanëve, kur është fjala për saktësinë e fjalëve të Pejgamberit a.s.[7]

Havarixhët në disa raste i mohojnë edhe dispozitat fetare që e kanë burimin në Synnetin e Pejgamberit a.s., siç është fjala te “Rrexhmi”- dënimi me vdekje (mbytja me gurë e lavirit dhe lavires), nëse dëshmohet vepra e tyre me katër dëshmitarë. Havarixhët thonë se “rexhmi” nuk është ligjor pasi që nuk është cekur në Kur’an !!!

Havarixhët thuajse me qëllim dëshiruan të harrojnë se Synneti i Pejgamberit a.s. është burimi i dytë i Sheriatit, i plotfuqishëm dhe i plotvlefshëm, pas të cilit vijnë “Ixhmai” dhe “Kijasi”, të cilat si institucione as që i pranojnë fare !!!