ndihma e shpejtë, si ta japim atë

ndihma e shpejtë, si ta japim atë


--------------------------------------------------------------------------------
Ushtrimet dhe rekomandimet e specialistëve për të gjithë njerëzit.

Të gjithë njerëzit mund të gjenden në një situatë aspak të përshtatshme, e cila lidhet me humbjen e ndjenjave të një afërmi, reaksionin e medikamenteve të ndryshme (kryesisht penicilina), apo edhe gjakderdhje e madhe që nuk pushon. Por vetëm një pjesë shumë e vogël di se si të reagojë përballë këtyre situatave, të cilat, përveçse nuk janë aspak të këndshme, mund të venë në rrezik edhe jetën e të afërmve, miqve etj. Pikërisht për këtë arsye gazeta boton ushtrimet kryesore që duhen kryer në raste emergjente.

Frymëmarrja gojë më gojë:

Kur nuk ka ngritje e ulje të gjoksit, e ju nuk ndjeni lëvizje nga ajri i nxjerrë, atëherë menjëherë filloni frymëmarrjen nga goja: Uleni viktimën në kurriz në një sipërfaqe të fortë. Pastroni gojën nga të vjellat, materiale të huaja e nga dhëmbët false (protezat). Hapni rrugët e frymëmarrjes, me dy gishta (tregues e të mesit) nga poshtëë mjekrës dhe ngrijani kokën pacientit. Njëkohësisht dorën tjetër duhet ta vini mbi ballë për t`ja shtyrë kokën nga pas. Pra këndi duhet të jetë 90 gradë. Viza nga mjekra te veshët duhet të jetë pingul me dyshemenë. Hapi i tretë që duhet të bëni është t'i mbyllni hundën (me dorën që kishit në ballë, tjetra vazhdon të rrijë nën mjekër). Merr frymë thellë, jepi frymë shpejt. Kontrollo pulsin. Nëse ka puls, vazhdoni përsëri, pra, dy frymëdhënie të shpejta një pas një, por pauzat duhet të ndahen me 5 sekonda. Pas çdo frymëdhënie, kthehu e shiko a po lëviz gjoksi, dëgjo për zhurmën e ajrit që del nga goja e viktimës. Vazhdo, deri sa viktima fillon të marrë frymë, a deri sa të vijë ndihma mjekësore.

Kompresion kardiak (shtypja e zemrës)

Kjo teknikë përdoret së bashku me frymëmarrjen gojë më gojë, për të vazhduar lëvizjen e gjakut nga një zemër që ka pushuar, normalisht duhet bërë nga dikush i trajnuar për këtë problem. Kompresioni kardiak konsiston në shtypjen e gjoksit (në qendër) të viktimës me 80 kompresione/minutë (për të rriturit).
15 shtypje/2 frymëdhënie.
Si e dimë se a ka ndaluar zemra? Kontrollojmë pulsin. Zakonisht në qafë (nga të dy anët) janë dy arterie (damarë) që quhen arterie karodite. Nëse puls nuk ka, vazhdo kompresionin. Pozicioni i sigurisë, është pozicioni më i sigurtë për një të shpëtuar nga mbytja ose për një që ka humbur ndjenjat, kjo mënyrë lejon që personi të marrë frymë me lehtësi, dhe parandalon mbytjen e tij nga të vjellat. Një viktimë nga overdoza duhet vënë në këtë pozicion, kur ndihma e parë urgjente nuk është e nevojshme (p.sh gojë më gojë- frymëmarrje) e kur nuk ka dyshim për shok. Vini viktimën përmbys (me bark në dysheme) hapini njërën këmbë e përkuljani atë. Kthejani kokën anash e çojani pak lart, që rrugët e ajrit të jenë të hapura, veni dorën e viktimës nën mjekër (që ta mbajë kokën në këtë pozicion) dhe në fund mbulojeni për ngrohtësi.

Praktikisht

Jeni prezent në një krizë epileptike/ose disa tipe barnash provokojnë dridhje, veproni kështu: Mos tentoni ta mbani personin, mos tentoni të fusni asnjë gjë në gojën e tij. Sigurohu që ai nuk ka dëmtime, duke e larguar nga objektet e rrezikshme/mobiliet etj. Kur dridhjet/konvulsionet mbarojnë, vëreni në pozicionin e sigurisë. Kurse në rastin e një reaksioni nga barnat, ose shoku anafilaktik që vjen nga një alergji tepër e rëndë nga një ilaç (p.sh penicilina) ka një mënyrë tjetër veprimi. Presioni i gjakut bie në mënyrë dramatike dhe rrugët e ajrit mund të ngushtohen. Reaksioni ndodh disa minuta pas marrjes së ilaçit, zakonisht simptomat janë: Zbardhje, humbje ngjyrë, shtrëngim në gjoks, vështirësi në frymëmarrje. Të skuqura (në formë pullash e njollash),fryrje faciale, kolaps, pra humbje ndjenjash. Duhen marrë këto masa:
Fillimisht sigurohu që personi po merr frymë. Nëse frymëmarrja ka ndaluar, menjëherë fillo frymëmarrjen gojë më gojë. Nëse ka frymëmarrje normale, vendose në kurriz, me fytyrë lart, këmbët ngrihen mbi nivelin e zemrës, për të siguruar nivel adekuat të qarkullimit të gjakut. Përdor një stol, kuti a jastëk për të mbështetur këmbët. Mbuloje personin me batanije a rroba dhe telefono për ndihmë mjekësore. Mos jepni asgjë nga goja.

Këshilla

1- Rekomandohet që ushtrimet për dhënien e ndihmës së shpejtë duhet të shkruhen në një letër të madhe dhe të vendosen në dhomën e gjumit.
2- Ato duhet të praktikohen herë pas here me njerëzit e afërm të familjes, qoftë edhe me fëmijët
3- Ndihma e shpejtë jepet në gjithë ato raste kur personi humbet ndjenjat, ka gjakderdhje të madhe dhe helmohet
4- Gjithashtu ndihma e shpejtë mund të merren në kushtet e shtëpisë edhe në rast se të kanë bërë reaksion barnat, veçanërisht penicilinat
5- Për të gjitha rastet është e nevojshme që personit t'i matet pulsi dhe temperatura
6- Gjithashtu domosdoshmërisht, pas dhënies së ndihmës së parë i sëmuri duhet dërguar tek specialisti.

Ndihma e shpejtë

Hemoragjia, me dy gishta ndalon gjakderdhjen
Për të ndalur gjakderdhjen shtypni fuqishëm dy buzët e plagës me anë të dy gishtave të mëdhenj. Pastroni plagën përreth, duke u kujdesur të mos ngacmoni gjakun e mpiksur në të. Mbajeni të shtypur pjesën e gjakosur me rroba ose me një copë pambuk të pastër dhe lidheni. Nëse rrjedhja nuk pushon shtrëngoni fort me dorë ose me fashaturë tjetër.

Helmimi, qumësht për ta "shpëlarë" organizmin
Nëse i dëmtuari është pa ndjenja përdorni vetëm frymëmarrjen artificiale. Ata që janë të ndërgjegjshëm se janë dëmtuar nga helme gërryese që shkatërrojnë indet (siç janë acidet, etj.) të pinë sasi të mëdha qumështi. Në rastet e helmimeve me ilaçe gjumëdhënëse ose qetësuese duhet provokuar vjellja, duke ngacmuar fytin.

Uje te ftohte dhe amoniak për te fiktit
Uleni personin që i merren mendtë. Lagini fytyrën me ujë të ftohtë. Ulni kokën më poshtëë se gjunjët. Nëse humbet ndjenjat shtrijeni për tokë, i ktheni kokën anash dhe jepini të nuhasë amoniak. Nëse gjendja nuk përmirësohet, mbajeni në qetësi absolute dhe njoftoni mjekun.