Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.


 
ForumGalleryKėrkoLatest imagesRegjistrohuidentifikimi

 

 Islamizimi i popullit shqiptar

Shko poshtė 
AutoriMesazh
FoKkY-F
Administrator
Administrator
FoKkY-F


Numri i postimeve : 285
Age : 30
Vendi : Therandė
Reputacioni : 0
Registration date : 29/09/2008

Islamizimi i popullit shqiptar Empty
MesazhTitulli: Islamizimi i popullit shqiptar   Islamizimi i popullit shqiptar I_icon_minitime13/10/2008, 3:10 pm

Islamizimi i popullit shqiptar



Te shqiptarėt procesi i islamizimit u zhvillua relativisht shpejt dhe nė mėnyrė tė vazhdueshme. Faktorėt qė ndikuan nė islamizimin e shqiptarėve ishin tė natyrės politike, ekonomike shoqėrore dhe psikologjike. Kėshtu, qysh nė gjysmėn e dytė tė shekullit XVI, gjysma e popullsisė shqiptare nė qytete u islamizua, madje nė shekullin XVII, feja islame, mbizotronte edhe nė fshatra.



Feja islame u pėrhap mėtė madhe nė Ballkan po nė atė kohė kur u vendos sundimi I plotė osman. Popujt e ndryshėm tė Ballkanit e pėrqafuan nė mėnyrė tė ndryshme. Boshnjakėt pothuajse tėrėsisht dhe menjėhėrė kaluan nė fenė islame. Nė fillim tė shekullit XVI nė Bosnjė dhe Hercegovinė mbizotronte islame. Madje Bosnja pushtetin osman e pranoi pa qėndresė. Arsyja e kėsaj dukurie ishte se ata i takonin kryesisht fesė bogumile, e parimet e kėsaj feje, e cila luftonte krishterimin, ishin shumė tė afėrta me ato tė islamit. Mirėpo boshnjakėt, me pėrqafimin e fesė islame nė pėrgjithėsi, nuk u asimiluan nė turq (kombėtarisht ). Ata i ruajtėn doket dhe gjuhėn e tyre kombėtare, e kuptohet, u ndikuan edhe nga islami.




Ndėrkaq tek serbėt, malazezėt, bullgarėt maqedonėt dhe grekėt nuk ndodhi kėshtu. Ata, pėr shkak tė ndikimit tė kishės ortodokse dhe pėr shkak tė fanatizmit tė madh, potuajse fare nuk u islamizuan. Numri i tė islamizuarve prej kėtyre popujve ėshtė shumė i vogėl dhe thuajse simbolik. Pastaj, pjestarėt e kėtyre popujve, tė cilėt e pėrqafuan fenė islame, u asimiluan nė turq, sepse feja ortodokse e cila u bė fe kombėtare e popujve nė alė, tė islamizuarit e vet, tė cilėt I kosideronte si renegatė tė fesė dhe tė kombit, nuk I pranonte mė si pjestarė tė fesė dhe tė kombit pėrkatės.




Te shqiptarėt procesi i islamizimit u zhvillua relativisht shpejt dhe nė mėnyrė tė vazhdueshme. Faktorėt qė ndikuan nė islamizimin e shqiptarėve ishin tė natyrės politike, ekonomike shoqėrore dhe psikologjike. Kėshtu, qysh nė gjysmėn e dytė tė shekullit XVI, gjysma e popullsisė shqiptare nė qytete u islamizua, madje nė shekullin XVII, feja islame, mbizotronte edhe nė fshatra. Mirėpo, islamizmi, marrė nė pėrgjithėsi, nuk ndikoi nė asimilimin e shqipėtarėve nė turq (kombėtarisht); pėrveē njė numri shqiptarėsh qė jetonin nė Anadoll, Ata nuk e humbėn gjuhėn as dokėt, edhe pse dhe nė atė pikėpamje u ndikuan. Pra, jo vetėm fshatarėt por nė shumicėn e rasteve, as bejlerėt, agallarėt dhe efendilerėt shqiptarė nuk u asimiluan. Ndjenjat kombėtare tė shqiptarėt e muslimanizuar nuk u shuan, pėrkundrazi u forcuan edhe mė shumė. Kėshtu, kurrė shqiptarėt nuk luftuan nė mes vetes pėr shkak tė fesė. Kjo ėshtė dukuri evropiane. Ndėrkaq pėr shkak tė interesave kombėtare, jo njė herė u bashkuan shqiptarėve tė gjithave besimeve; muslimanėt katolikėt dhe ortodoksėt Ata, gjatė shekujve XV, XVI, XVII siē do ta cekim, luftuan kundėr shfrytėzimit dhe sundimit tė Sulltanit pėr tė drejtat kombėtare edhe pse Sulltani ishte njėkohėsisht edhe lidhur me islamizimin e shqiptarėve K.Jireēeku thotė: “Duke filluar nga viti 1450, shumė shqiptarė fillojnė tė shpėrngulen pėr nė Itali. Kėshtu, pasardhėsit e Dukagjinėve (ata qė mbeten nė fenė katolike – S.R.) ka pasur nė Venedik dhe nė Ankonė deri nė shekullin XVII. Ndėrkaq, anėtarėt e tjerė tė bujarisė vendosėn tė qėndrojnė nė vend dhe tė pėrqafojnė fenė islame, pėr shembull, Aranitėt, Muzakėt, Topiajt, Dukagjinėt, eq.. Te vetė populli shqiptar feja islame pėrhapet me shpejt sesa tė bullgarėt, serbėt dhe grekėt. Shumė shqiptarė, tė cilėt kaluan nė fenė islame, u ngirtėn nė titullare tė lartė tė Perandorisė Osmane”.




1. Ndėrkaq, Vladislav Shkariq duhet folur nė pėrgjithėsi pėr pėrhapjen e islamizimit nė Ballkan, thotė: “Kalimi nė fenė islame nuk ka qėnė i shpejtė. Pushtuesit osmanė qenė tolerantė nė pikpamje fetare dhe rrallė i kanė detyruar qė krishterėt pėr tė kaluar nė fenė islame. Te krishterėt e kanė nderuar fenė vullnetarisht. Me forcė janė islamizuar fėmijėt e krishterė qė janė marė pėr jeniēerė”




2. L. Mihaqeviq konstaton:” kalimi nė fenė islame tė boshnjakėt dhe tė shqiptarėt ishte gjithsesi mė ishpesht, kurse sebėt, bugarėt dhe grekėt I kanė mbetur besnik fesė sė vetė”
3. Shqiptarėt, para se tė futeshin nėn sundimin e shtetit serb tė Nemaniqėve, i takonin kryesisht fesė katolike. Mirėpo, gjatė sundimit sėrb, sidomos nė kohėn e car Dushanit, pozita e shqiptarėve u keqėsua. Njė numėr, nėn presionin e “ inkuizicionit tė shtetit serb”, u detyrua tė kalonin nė fenė ortodokse, ndonėse njė pjesė e tyre ordoksizmin e pranuan sa pėr sy e faqe. Jo vetėm kaq, sundimi serb, i cili zjati mjaft, la gjurmė tė thella nė tė gjitha polet e jetės sė shqiptarėve: nė gjuhė, nė atroponomi, nė psikologji etj.



Madje, ky ndikim i serbėve dhe fesė ortodokse tė shqiptarėt u ndie edhe gjatė sundimit osman pėr arsye se kisha ortodokse serbe, e cila e pranoj vasalitetin e sulltanit, kishte privelegje qė tė ndikonte nė masat popullore tė kėtyre viseve.




Lidhur me kėtė dukuri Branisllav Nushiq thotė: “Shqipėtarėt (arnautet) e Siriniqit nuk janė turqizuar (islamizuar) herėt. Kjo ka ndodhur nė fillim tė shekullit tė kaluar ( shekulli XIX), nėn presionin e sundimit gjakatar tė Jashar Pashės




4-5 nė Kosovė, nė mesin e tyre janė ruajtur ende gjurmėt e ortodoksizmit. Ata, sot kėsaj dite ndezin qėrinj pėr Shėn – Kollin dhe nė festat e tjera tė mėdha. Ata tani flasim shqip, edhe gratė e tyre, por kur ngrinden dhe shahen, gratė thonė: “Ubilla te sveta Nedelja!” (tė vraftė e djela e shenjtė!). Nė kishėn “Sv. Trojica” tė prizrenit, mbi Mushtishtė, nė librin e kontribueve janė tė regjistruar edhe banorėt e kėtyre fshatrave shqiptare, mandje me emra serb”.



6 Fshatrat Trebishta dhe Radostusha, tė cilat shtrihen te lumi radicė, mė 149?, Gjon Kastrioti me djemtė Shtanishėn, Reposhin, Konstantinin dhe Gjergjin i ja dhuruan manastirit tė Hilandarit nė Malin e Shenjtė, nė Greqi .




7. Nė Manastirin Deviq ekziston libri nė tė cilin janė tė regjistruar emrat e kontribuesve tė shekullit XVII. Kontribuesit tė gjithė janė nga Drenica dhe emrat janė serb. Sot nė drenicė nuk ka asnjė serb, thotė B.Nushiq. Mirėpo, kėta drenicas me emra “serb” (ortodoksė – S.R.), me tė pėrqafuar fenė islame u bėn “shqiptarė”. Madje, siē na vėn nė dijeni burimet e Vatikanit, nė gjysmėn e dytė tė shekullit XVII, nė trekėndėshin Deqan-Pejė-Drenic nuk kishte katolik fare. Prandaj, tamam pėr kėtė arsye, nė ato treva nuk shtyen diogjeza e Shkupit por administrimi i tri manastireve tė shquar- tė Deēanit, Pejės dhe tė Deviqit. Me fjalė tė tjera, banorėt e krishterė tė kėtyre trevave (serbėt, shqiptarėt dhe vllehėt) i pėrkisnin krejtėsisht fesė ortodokse. Nė tė mire tė kėtij konstatimi flasim jo vetėm burimet e ndryshme historike, por, siq dihet, edhe fakti se vojvodė tė tri maastirėve nė fjalė janė, sot ekėsaj dite, shqiptarėt e besimit musliman, qė do tė thotė se ata janė duke i ruajtur ato institucione vetėm e vetėm pse ishin institucione kulturore dhe tė shenjta tė tė parėve tė tyre, e jo pėrshkak tė ndonjė “humanizmi”.



8. Aristokracia shqiptare ishte e para qė e pėrqafoi fenė e re, fenė islame, pėr tė ruajtur privilegjet e veta klasore, pėr t‘u inkuadruar nė klasėn askere, e cila ishte nė fuqi tė administratės osmane. Feja Islame duke qenė ideologji e klasės sunduese i dha mundėsi bujarisė shqiptare, e cila ishte plotė energji lakmuese e pushtetit dhe e pasurisė, qė tė zėrė poste mė tė larta nė suazėn e Perandorisė Osmane, e cila u bė superfuqi e kohės.




Nė vitin 1455 kalaja e Novobėrdos kishte 50 ulufexhinj (ulufeci). Tė gjithė ishin muslimanė, por veē njė numri shqiptarės janė pjesėtarė tė etnoseve dhe tė vendeve tė ndryshme; hungareze (Unguru): Shahini, Karaxha, Sunkuri; boshnjak: Atmaxha, Hamza; edrenas: Salihu, Aliu, konstadinias: Hiziri, Jakupi, Timurhani, Shahini, Shirmerdi, Sylejmani, shqipėtarė: Timurtashi, Shahini, Dogani, Shahini (tjetėr); vranjas: Hamza; priotas: Dogani; vllehas: Saruxha, Dogani, Ismaili; tėrnovas: Karaxhozi, Hamza, beligradas: Shahini; nikopolas: Aliu; tatarė: Aliu; Ilazė: Musa, Jusufi; shkupjanė: Mustafa; dramas: Jusufi, Ismaili, etj.,etj.




9. Sipas defterit tė vitit 1486/87 vetė Vuqiterna kishte 43 familje muslimane dhe 33 familje – shtėpi krishtere “hāne”, 3 “mücerred” dhe 2 bive”.




10. Kjo tregon se nė Vuqiternė tanimė zotėronte elementi musliman. Ndėrkaq, nė Prishtinė (1486/87) zotėronte ende elementi i krishterė. Aty ishin 51 shtėpi muslimane, kundrejt 248 shtėpi tė tė krishtera tė 34 shtėpive “mücerred” dhe 56 shtėpive “bive”.



11. Ndėr muslimanėt e parė tė Pejės pa mėdyshje ėshtė Mahmud Beu, i vėlai i Ahme Pashės Dugagjinit i cili me tė pėrqafuar fenė e re, bėhet edhe sanxhakbe i parė i Sanxhakut tė Dugagjinit (1462) dhe krijues i dinastisė sė Mahmudbegollajve tė Pejės.




12. Peja nė vitin 1485 kishte 33 muslimane, kundrejt 140 shtėpive tė krishtera (104 shtėpi “hāne”, 20 “mücerred” dhe 16 “bive”). Kėto familje muslimane janė gjithsesi tė bujarisė shqiptare, tė vilat, mė sė pari kaluan nė fenė e re: nga Mahmudbegollajt pėrmendet Nasuh Beu, si sanzhakbe qė ishte, pastaj Zaim Hyseni, Sexhaüd-din Beu, Mirza Beu, Daut Beu, Hasan Beu, Ajas Beu, etj.



13. Pra procesi i islamizmit e kishte pėrfshirė vetė Pejėn, por aty kjo dukuri ende mbizontronte. Islami, ndonėse mė mgadalė, kishte filluar tė pėrhapej edhe nė fshatrat e Pejės. Kėshtu, nė fshatin Kosuriq 3 shtėpi ishin muslimane; nė fshatin Cėrni Potok 1 shtėpi, etj




14. Nė vitin 1525 nė Novobėrdė kishte 4 mėhallė muslimane me 77 shtėpi dhe 42 mėhallė tė tė krishtera me 294 shtėpi,




15. Kėto tė dhėna tregojnė qartė se numri i familjeve tė islamīzuara ishin duke u shtuar gjithnjė. Nė vititn hizhri 937 (1530-1531) Sanxhaku I Vuqiternės kishte kėto kadillėqe: Novebėrdėn, Prishtinėn, Bellasicėn dhe Vuēitėrnėn. Nė kėto vende kishte 4 xhami, 10 mesxhide, si institucione tė islamizmit. Vetė Novobėrda kishte 53 mėhallė muslimane dhe 49 tė krishtera



16. Kurse nė 1544 nė Novobėrdė ishin 5 mėhallė muslimane me 86 shtėpi. Nė atė kohė nė Novobėrdė ishin 38 mėhallė tė krishtera, si dhe 6 shtėpi hebreje

--------------------------------------------------------------------------------
Mbrapsht nė krye Shko poshtė
 
Islamizimi i popullit shqiptar
Mbrapsht nė krye 
Faqja 1 e 1

Drejtat e ktij Forumit:Ju nuk mund ti pėrgjigjeni temave tė kėtij forumi
 :: Feja Islame :: Fik'h-
Kėrce tek: